A
Aduanadas: Falcatruadas, trasnadas.
Aghocho: Sitio para esconderse. Tanto unha persoa como un animal.
Ajuardar: Agardar
Alcalde: Chámaselle así a persoa dunha aldea que ten certga influenza ou "enchufe" no Concello, e que en certa medida leva el os problemas e asuntos desa aldea. É para deixalo claro, un cacique. Alcalde de barrio, teniente de alcalde...
Alzombras: Alfombras.
A amoto: Característica de toda Galicia.O seu plural sería As amotos.
Andalias: Sandalia.
Andar adovecido: Andar apurado.
Andar o mel: Usada polos maiores, quere dicir andar de carallada.
Anque: Aunque.
Antiojos: Anteollos,gafas. Antiojos de larga vista: Prismáticos.
Apretador: Prenda interior feminina.Sostèn, suxetador.
Arradio: Outra palabra moi usada por todo o territorio. Plural: as arradios.
Arredemo!: Expresión sen significado expecífico. Arrediola!
Arró: Camiño estreito de paso, só para persoas, entre dúas, ou máis, leiras.
Arcol: Substancia para desinfectar as feridas. Alcol.
Arcolito: Tamén chamado Eucapilto pero pouco coñecido por este nome.
Arredondas: Tamén chamadas rotondas.
Escultar ou esculturar: Oscultar.
Auga da traída: Auga que comparte os veciños dun mesmo depósito de auga e que da servizo directamente ás casas.
Auralita: Uralita. Tamén euralita.
Azanicar: Sacidir, abanear. Tamén pegar.
Aduanadas: Falcatruadas, trasnadas.
Aghocho: Sitio para esconderse. Tanto unha persoa como un animal.
Ajuardar: Agardar
Alcalde: Chámaselle así a persoa dunha aldea que ten certga influenza ou "enchufe" no Concello, e que en certa medida leva el os problemas e asuntos desa aldea. É para deixalo claro, un cacique. Alcalde de barrio, teniente de alcalde...
Alzombras: Alfombras.
A amoto: Característica de toda Galicia.O seu plural sería As amotos.
Andalias: Sandalia.
Andar adovecido: Andar apurado.
Andar o mel: Usada polos maiores, quere dicir andar de carallada.
Anque: Aunque.
Antiojos: Anteollos,gafas. Antiojos de larga vista: Prismáticos.
Apretador: Prenda interior feminina.Sostèn, suxetador.
Arradio: Outra palabra moi usada por todo o territorio. Plural: as arradios.
Arredemo!: Expresión sen significado expecífico. Arrediola!
Arró: Camiño estreito de paso, só para persoas, entre dúas, ou máis, leiras.
Arcol: Substancia para desinfectar as feridas. Alcol.
Arcolito: Tamén chamado Eucapilto pero pouco coñecido por este nome.
Arredondas: Tamén chamadas rotondas.
Escultar ou esculturar: Oscultar.
Auga da traída: Auga que comparte os veciños dun mesmo depósito de auga e que da servizo directamente ás casas.
Auralita: Uralita. Tamén euralita.
Azanicar: Sacidir, abanear. Tamén pegar.
B
Balde: Recipiente máis anche e menos alto que un caldeiro*.
Balde: Recipiente máis anche e menos alto que un caldeiro*.
Baixar á estrella : Sair de marcha por Carballo. A "calle da estrella" é a rúa principal da movida en Carballo os venres.
Baile da volta da misa: Sesión vernuth.
Bater con fulanit@: encontrarse con alguén.
Parece ser que só se escoita pola zona de Rus.
Bico: Beizos.
Boliche: Botella onde viñan as primeiras gasosas que tiñan unha bola no interior que ca presión do gas subía e actuaba como tapón.
Bico: Beizos.
Boliche: Botella onde viñan as primeiras gasosas que tiñan unha bola no interior que ca presión do gas subía e actuaba como tapón.
Bormos: Mocos. Bormelos. Velas.
Broa: Pan de millo. Noutros sitios, boroa, brona...
Broa: Pan de millo. Noutros sitios, boroa, brona...
C
Cabás: Lugar onde se garda o millo.Hórreo.
Cachopo: Anaco de árbore grande. Torada grande e boa.
Cadullos: Reghos do extremo dunha leira. Tamén resto dos talos dunha pranta que queda nunha leira, ven sexa de millo, berzas...
Caganetas: Persoa(neno) que ten medo. Caguetas, cagainas, cagón.
Califacion: Calefaccion
Canteirolo ou cantarolo: Pedra grande e pesada.
Cainzo: Especie de grade. Apeiro de labranza para achanzar a terra cando se sementa o trigo.
Cajo no Ghlorio: Expresión de impotencia, rabia, frustración...
Cajo no Caime: A tradución de Caime é Carmen. Ver cajo no ghlorio.
Caldeiro: Cubo.
Calpita: Bus urbano da Cruña.Era o que cubria a ruta até o Canalejo. "colles o trol hasta Cruña e alí o calpita lévate o Canalejo".
Caravillón: Peza xeralmente de ferro alongada que encaixa noutra un furado, e serve para pechar as portas ou contras.
Carocha: Costra que sae cando unha ferida está curando.
Carolo: Chámaselle así as noces. Somos das poucas zonas de Galicia onde usamos esta palabra para referirnos as noces. Tamén carola: un carolo grande. Árbore: caroleira.
Diría máis, que só nas aldeas de Ardaña-Rus-Entrecruces xa que moita xente de Carballo descoñece esta palabra.
Asociado a escola, dise que alguén ten un carolo cando ten un cero nun exame.
Carrada: Morea.
Carreiro: Camiño estreito polo medio das agras pa atallar. Tamén raia do pelo.
Cas: Acrónimo de casa.*mirar frases feitas.
Cerrar o Galicia: É unha expresión moi usada polos mozos e mozas. Cando din imos cerrar o galicia están dicindo que vai sair de festa até non aguantar de pé ou estar de troula até moi tarde. O Galicia é un bar que está aberto as 24 horas do día e os 365 días do ano, polo que é imposible pechalo.
Chaveco: Rapás* revoltoso.
Chinero: Moble para gardar a louza*.
Chintófano: Demoninación habitual de calquera aparello, sobre todo dos raros ou modernos.
Chismes: Palabra comodín para designar calquer obxeto. Tamén ás bebidas alcólicas. E como se piden as consumicións na taberna."Ponnos uns chismes e cobrame esta volta" ou "Rompeu o chisme de subir a escampadora"= rompui o elevador...
Choio: Traballo
Chotas: Personaxe, persoa que lle gusta dar a nota.
Chousa: Monte onde abundan as fieitas*.
Coche de línea: Nas parroquias de Ardaña, Rus e Entrecruces, chámaselle así o outobús que cubre a línea Carballo-Santiago. Outra formas de autobús son, ónibus* e trol*.
Cociña de ferro: Cociña de leña, económica.
Comechón: Picor intenso no corpo.
Conetas: Cunetas.
Croio: Pedra grande.
Cruña, A: Cidade que leva o mesmo nome que unha das provincias galegas. Coruña.
Crustanco: Vila lindeira co concello de Carballo moi coñecida polas súas patacas, das cales unhamoi grande parte de prantan en Rus. Coristanco.
Cocho(con "o" pechado): Caseto onde dorme o can.
Couso: Seguramente sexa a palabra máis usado nesta zona. Emprégase para referirnos a calquera obxeto, planta, bicho ou cousa.
Cucho/a: Fillo da vaca, tamén se di becerro, pero o máis usado é cucho/a.
Cucha*(2): O seu nome científico é Asphodelus lusitanicus, é unha planta moi abundante nos nosos montes. O seu froito son as Boghas. Ver: Tiraboghas.
É curioso esta palabra. Dentro da parroquia de Rus díse de dúas mameiras. No lugar de Barís son cuchas, en feminino, e un quilómetro máis andiante, na Canosa, dise cuchos en masculino.
Culleita: Separacion entre dous terreos, utilizase en frases como: deixar libre a culleita.
Cusquillas: Cóxegas.
Asociado a escola, dise que alguén ten un carolo cando ten un cero nun exame.
Carrada: Morea.
Carreiro: Camiño estreito polo medio das agras pa atallar. Tamén raia do pelo.
Cas: Acrónimo de casa.*mirar frases feitas.
Cerrar o Galicia: É unha expresión moi usada polos mozos e mozas. Cando din imos cerrar o galicia están dicindo que vai sair de festa até non aguantar de pé ou estar de troula até moi tarde. O Galicia é un bar que está aberto as 24 horas do día e os 365 días do ano, polo que é imposible pechalo.
Chaveco: Rapás* revoltoso.
Chinero: Moble para gardar a louza*.
Chintófano: Demoninación habitual de calquera aparello, sobre todo dos raros ou modernos.
Chismes: Palabra comodín para designar calquer obxeto. Tamén ás bebidas alcólicas. E como se piden as consumicións na taberna."Ponnos uns chismes e cobrame esta volta" ou "Rompeu o chisme de subir a escampadora"= rompui o elevador...
Choio: Traballo
Chotas: Personaxe, persoa que lle gusta dar a nota.
Chousa: Monte onde abundan as fieitas*.
Coche de línea: Nas parroquias de Ardaña, Rus e Entrecruces, chámaselle así o outobús que cubre a línea Carballo-Santiago. Outra formas de autobús son, ónibus* e trol*.
Cociña de ferro: Cociña de leña, económica.
Comechón: Picor intenso no corpo.
Conetas: Cunetas.
Croio: Pedra grande.
Cruña, A: Cidade que leva o mesmo nome que unha das provincias galegas. Coruña.
Crustanco: Vila lindeira co concello de Carballo moi coñecida polas súas patacas, das cales unhamoi grande parte de prantan en Rus. Coristanco.
Cocho(con "o" pechado): Caseto onde dorme o can.
Couso: Seguramente sexa a palabra máis usado nesta zona. Emprégase para referirnos a calquera obxeto, planta, bicho ou cousa.
Cucho/a: Fillo da vaca, tamén se di becerro, pero o máis usado é cucho/a.
Cucha*(2): O seu nome científico é Asphodelus lusitanicus, é unha planta moi abundante nos nosos montes. O seu froito son as Boghas. Ver: Tiraboghas.
É curioso esta palabra. Dentro da parroquia de Rus díse de dúas mameiras. No lugar de Barís son cuchas, en feminino, e un quilómetro máis andiante, na Canosa, dise cuchos en masculino.
Culleita: Separacion entre dous terreos, utilizase en frases como: deixar libre a culleita.
Cusquillas: Cóxegas.
D
Dar un "giro": Dar unha volta
Dar un voltio: Paser, dar unha volta.
Deixar a lexítima: Deixarlle a un herdeiro o mínimo dunha herdanza.
Dende co mundo é mundo: Dende sempre.
Despachar: Atender. Emprégase tanto facendo referencia a un supermercado ou farmacia, como a un vitrinario* que foi atender unhas vacas.
Depositorios: Dupositorios. Pastillas po cu.
Dar un "giro": Dar unha volta
Dar un voltio: Paser, dar unha volta.
Deixar a lexítima: Deixarlle a un herdeiro o mínimo dunha herdanza.
Dende co mundo é mundo: Dende sempre.
Despachar: Atender. Emprégase tanto facendo referencia a un supermercado ou farmacia, como a un vitrinario* que foi atender unhas vacas.
Depositorios: Dupositorios. Pastillas po cu.
Doblar: Cando unha persoa bebiu mñais da conta dise que doblou.
Droghado: Persoa con problemas de grodas.
Droghado: Persoa con problemas de grodas.
E
Encher: Emborracharse.
Enchoupado: Mollado.
Endrojado: Rapás* que leva jreñas*, pindientes*, piercing...Tamén se di droghadito. En ningún caso se refiren a persoas con problemas de drogas.
Enjroda: Tempo despois de parir, no que a muller garda repuoso. As veces a enjroda vai "acompañada" dunha sopa de jraxa de jaliña.
Ensapado: Equivalente a "criado de mala fada": Pode significar: mal coidado.
Entullar: Facer un recheo de terra.
Enzoufado: Ter os fuciños e a cara manchados unha persoa.
Escola de pago: Escola privada.
Escuelas: A fulanito quedáronlle escuelas despois do acidente. (Explicado queda)
Espaquetes: Tipo de pasta alongada e fina. Spaguettis.
Enchoupado: Mollado.
Endrojado: Rapás* que leva jreñas*, pindientes*, piercing...Tamén se di droghadito. En ningún caso se refiren a persoas con problemas de drogas.
Enjroda: Tempo despois de parir, no que a muller garda repuoso. As veces a enjroda vai "acompañada" dunha sopa de jraxa de jaliña.
Ensapado: Equivalente a "criado de mala fada": Pode significar: mal coidado.
Entullar: Facer un recheo de terra.
Enzoufado: Ter os fuciños e a cara manchados unha persoa.
Escola de pago: Escola privada.
Escuelas: A fulanito quedáronlle escuelas despois do acidente. (Explicado queda)
Espaquetes: Tipo de pasta alongada e fina. Spaguettis.
Estalar: Úsase para dicir dunha persoa que bebiu moito (alcol) e que está para caer, que vai votar todo fóra, que vai estoupar. Ex: Pepe estalou na verbena.
Sinónimos: encher, votar por fóra, doblar.
Estar algo na punta da peniqueira ou piniqueira: En Rus e Ardaña usan esta expresión para referirse a algo que está moi lonxe. A piniqueira, ou peniqueira como é o correcto, é o monte máis alto de Rus con algo máis de 300 metros e unha extensión que abrangue as parroquias de Ardaña, Rus e Sofán. Véxase tamén: Estar na casa da collona.
Estar na casa da collona: Estar lonxe.
Estar algo na punta da peniqueira ou piniqueira: En Rus e Ardaña usan esta expresión para referirse a algo que está moi lonxe. A piniqueira, ou peniqueira como é o correcto, é o monte máis alto de Rus con algo máis de 300 metros e unha extensión que abrangue as parroquias de Ardaña, Rus e Sofán. Véxase tamén: Estar na casa da collona.
Estar na casa da collona: Estar lonxe.
F
Falar: Dicían, e din, os máis vellos cando dúas persoas están saíndo xuntos. Mocear. O noso Carlos fálase ca filla de fulanito.
Fandanga: Vulgarmente unha parte feminina.
Fender: Partir a leña.
Usase tamén na expresión: "Vouche fender a cabeza" que significa "vouche abrir a cabeza".
Fieita: Planta vascular agrupada na división Pteridophyta que non producen semente, reprodúcense por esporas. Están formados por un rizoma carnoso e follas grandes ás veces moi divididas. Abundante nos montes onde hai carballos. Fento.
Forquilla: Apeiro de labranza que serve para cargar, recoller a herba...Componse dun mango longo que acaba con tres puntas afiadas de ferra chamados ghallos*.
.
Freba: Carne do porco.
Freixó: Comida doce feita o base de fariña, sal, auga, ovos e azucre, feita tixola.
Friu: Frío.
Fundillo: Prenda de roupa interior de muller,noutras zonas chámaselle convinaciòn.
Funghalla: Anaco moi pequeno de pan. Miagha.
Falar: Dicían, e din, os máis vellos cando dúas persoas están saíndo xuntos. Mocear. O noso Carlos fálase ca filla de fulanito.
Fandanga: Vulgarmente unha parte feminina.
Fender: Partir a leña.
Usase tamén na expresión: "Vouche fender a cabeza" que significa "vouche abrir a cabeza".
Fieita: Planta vascular agrupada na división Pteridophyta que non producen semente, reprodúcense por esporas. Están formados por un rizoma carnoso e follas grandes ás veces moi divididas. Abundante nos montes onde hai carballos. Fento.
Forquilla: Apeiro de labranza que serve para cargar, recoller a herba...Componse dun mango longo que acaba con tres puntas afiadas de ferra chamados ghallos*.
.
Freba: Carne do porco.
Freixó: Comida doce feita o base de fariña, sal, auga, ovos e azucre, feita tixola.
Friu: Frío.
Fundillo: Prenda de roupa interior de muller,noutras zonas chámaselle convinaciòn.
Funghalla: Anaco moi pequeno de pan. Miagha.
G
Galleta: (Ghalleta): Apeiro de labranza semellante a forquilla que, ademáis dos tres ghallos*, ten outro curvo pola parte superior.
Ghallos: Pezas alongadas e afiadas que serven para cravar. Tamén se lle chama a un pau* ou calquera cousa que ten a punta afiada e sobresae da algún sitio.
Ghavillo: Fouciño, algo máis pequeno e estreito.
Galleta: (Ghalleta): Apeiro de labranza semellante a forquilla que, ademáis dos tres ghallos*, ten outro curvo pola parte superior.
Ghallos: Pezas alongadas e afiadas que serven para cravar. Tamén se lle chama a un pau* ou calquera cousa que ten a punta afiada e sobresae da algún sitio.
Ghavillo: Fouciño, algo máis pequeno e estreito.
Ghandallada: Cousa inútil, que non serve para nada.
Ghandra: Conxunto de terreos humidos.
Ghandra: Conxunto de terreos humidos.
H
Herbal: Terreo bastante húmido.
Hipi: Calquera con pinta de malo.
Herbal: Terreo bastante húmido.
Hipi: Calquera con pinta de malo.
Hoxe é "cierre": Dicimos isto para referirmos o domingo do mes que non hai feira en Carballo. Temén se soe dicír: Hoxe é Peisaco(Paiosaco), xa que as dúas localidades alternan as súas feiras.
Feira en Carballo son: 2º,4º e 5º domingos de mes, ademáis de todos os xoves.
Hoxe é feirón: Referímonos así o 5º domingo do mes, cando o leva. Polo día que se celebra a feira en Carballo.
Hoxe é feirón: Referímonos así o 5º domingo do mes, cando o leva. Polo día que se celebra a feira en Carballo.
I
Ir na vira do medio: Esta expresión ten moitas variantes e significa ir moi apurado. Ir na vira da volta, ir na fura do medio, ir na fura da'diante...
Ir na fura do medio: Ter moito apuro.
Ir pola general ou sair a general: Nome que se lle dá a estrada Carballo-Santiago. Ver Vivir na recta.
Ir pola recta: Ir pola tramo da estrada Carballo-Santiago que vai dende Ardaña a Entrecruces pasando por Rus.
Irse a fase: Isto dise cando falla a electricidade ou a lus*.
Ir na vira do medio: Esta expresión ten moitas variantes e significa ir moi apurado. Ir na vira da volta, ir na fura do medio, ir na fura da'diante...
Ir na fura do medio: Ter moito apuro.
Ir pola general ou sair a general: Nome que se lle dá a estrada Carballo-Santiago. Ver Vivir na recta.
Ir pola recta: Ir pola tramo da estrada Carballo-Santiago que vai dende Ardaña a Entrecruces pasando por Rus.
Irse a fase: Isto dise cando falla a electricidade ou a lus*.
J( j non existe en galego "gh")
Japoneses: Froito do japoneseiro. Especie de cirola, redondeado e de cor amarela de sabor moi doce.Moi abundante destas zonas, é raro que ningunha casa teña unha árbore destas.
Jarnacha: Bebida refrescante, tipo gaseosa aínda que tamén se usa para referirse as de limón ou laranxa.
Japoneses: Froito do japoneseiro. Especie de cirola, redondeado e de cor amarela de sabor moi doce.Moi abundante destas zonas, é raro que ningunha casa teña unha árbore destas.
Jarnacha: Bebida refrescante, tipo gaseosa aínda que tamén se usa para referirse as de limón ou laranxa.
"Jicholo": A diferenza de outras zonas como Vigo que se usa Jicho para referirnos a unha persoa como aquí paisano, nos Jicholo usámolo de forma despectiva e de desprezo cara unha persoa. Sin: moinante.
Joio: ou joiro dependendo lo lugar.Piscina natural que se forma nun río, e que ten certa profundidade.
Jorjoleos: Gárgaras.
Jrenlla(grenlla): Canle artificial ou non que vai a un muiño de auga. Regato que leva a un muiño.
Jreñas: Melenas.
Joio: ou joiro dependendo lo lugar.Piscina natural que se forma nun río, e que ten certa profundidade.
Jorjoleos: Gárgaras.
Jrenlla(grenlla): Canle artificial ou non que vai a un muiño de auga. Regato que leva a un muiño.
Jreñas: Melenas.
L
Laberca: Muller lixeira, pendón, lurpia, lercha*.
Lamagachima ou lagachima: Babosa.
Leira: Terreo de cultivo.
Lercha: Refírese a unha muller que lle gusta saber da vida dos demáis para ir contándoa por aí, sobre todo na misa (que é onde normalmente se xunta a xente para poñer a parir a toda a aldea).
Levar a mellora: Cando un fillo leva máis que outro na herdanza ou partixa.
Levar unha RC: levar unha saia a ras da cona. Variante, levar unha MRC: levala moi a ras...
Lilo: Xoguete, usan moito esta palabra as avoas.
Louza: Vaixela. Tamén mestura de fieita( e toxos) que se usa para facerlle a "cama" os cochos.
Limueiro: Árbore que dá limóns.
Lumbrighas: Lombrices ou algo parecido.
Lus: Luz.
M
Laberca: Muller lixeira, pendón, lurpia, lercha*.
Lamagachima ou lagachima: Babosa.
Leira: Terreo de cultivo.
Lercha: Refírese a unha muller que lle gusta saber da vida dos demáis para ir contándoa por aí, sobre todo na misa (que é onde normalmente se xunta a xente para poñer a parir a toda a aldea).
Levar a mellora: Cando un fillo leva máis que outro na herdanza ou partixa.
Levar unha RC: levar unha saia a ras da cona. Variante, levar unha MRC: levala moi a ras...
Lilo: Xoguete, usan moito esta palabra as avoas.
Louza: Vaixela. Tamén mestura de fieita( e toxos) que se usa para facerlle a "cama" os cochos.
Limueiro: Árbore que dá limóns.
Lumbrighas: Lombrices ou algo parecido.
Lus: Luz.
M
Mando: Unidade de medida moi variable dependendo da xente que a empregue. Corresponde a cantidade materia que pode levase nun só brazo dunha vez. Vaite por un mando de leña.
Mesa: Separación que queda entre os reghos ao plantar as patacas.
Miagha: Un pouco, unha cantidade pequena de algo(sólido).
Migho/a ou mighiño/a: Diminutivo de amigo. Sóese usar cando chamámos a alguén con malicia ou non lle queremos moi ben e queremos que veña a xunto nosa.
Moinante: Palabra estrela da xente de Carballo. Úsase para referirmos a persoas, tanto de forma despectiva como de sinónimo de persoa. Tamén ten significados como: maleante, vago...
Morno: Non moi quente, temperado.
Morno: Non moi quente, temperado.
N
Nespra: Avespa.
Nicho: Chalet adosado onde se enterran aos mortos. Panteòn.
Niniño/a: Diminutivo cariñoso de neno/a. Noutras zonas de Galicia meniño/a nas Rias Baixas ou miniño.
Nespra: Avespa.
Nicho: Chalet adosado onde se enterran aos mortos. Panteòn.
Niniño/a: Diminutivo cariñoso de neno/a. Noutras zonas de Galicia meniño/a nas Rias Baixas ou miniño.
O
Odega: presa de palla pa atar os moños de trigo.
Ónibus: Refírese só os autobuses destinados a cubrir enterros e funerais.
Oíu: Expresión de cortesía e respecto cando estamos falando con xente moi maior. Pódese utilizar o comezo ou o final dunha frase.
Cando vai o final dunha frase significaría algo así como "entende" por exemplo: quédalle a zamara enriba da silla, oíu. Cando vai o principio da frase é unha forma de chamar atención da persoa a que nos estamos dirixindo: Oíu, non esqueza a zamarra
P
Palancana: Palangana.
Pallote: Cabanote, alpendre ou a nosa variante: alprende.
Parte: Noticias da talavisión*.
Patelo: Freixó.
Patuxar: Ensuciar un lugar que estaba limpo cos pés.
Pau. Anaco de madeira.
Peisano/a: Forma coloquial de referirnos a unha persoa. Paisano.
Pendangha ou pendanca: Forma pexorativa de referirse a unha muller.
Pesco/a: Persoa que vende o pescado fresco polas casas. Tamén persoa da localidade veciña de Malpica.
Petón: Pico máis alto.
Pexicola: Bebida refrescante a base de cola. Pixicola.
Pilón: Sitio para lavar. Lavadeiro. Tamén se lle chama rio de lavar.
Pindiente: Pendiente.
Pintar o caneco: Facer tonterias.
Pallote: Cabanote, alpendre ou a nosa variante: alprende.
Parte: Noticias da talavisión*.
Patelo: Freixó.
Patuxar: Ensuciar un lugar que estaba limpo cos pés.
Pau. Anaco de madeira.
Peisano/a: Forma coloquial de referirnos a unha persoa. Paisano.
Pendangha ou pendanca: Forma pexorativa de referirse a unha muller.
Pesco/a: Persoa que vende o pescado fresco polas casas. Tamén persoa da localidade veciña de Malpica.
Petón: Pico máis alto.
Pexicola: Bebida refrescante a base de cola. Pixicola.
Pilón: Sitio para lavar. Lavadeiro. Tamén se lle chama rio de lavar.
Pindiente: Pendiente.
Pintar o caneco: Facer tonterias.
Pina: Froito do piñeiro, aquí chamado pino.
Pisca: Cantidade de algo que colle entre o dedo gorde o o índice dunha man.
Pista: Estrada secundaria.
Prender. Encender. O lume,o coche, a chave da lus, a talavisión...
Prexiglas: Bolsa para levar a compra.
Pro: Pero
Pucho: Sombreiro.
Pulmoeira:: Enfermidade que teñen as vacas no ubre despois de parir.
Q
Queimar as patacas: Dise cando as ramas das patacas non secan polo seu proceso natural e se recorre o uso de sulfatos para conseguilo, que por certo é unha práctica que se debería erradicar.
Quica= Galiña utilizada para chocar* os ovos. Especie de galiña máis pequena.mas.Quicos.
Q'ai!: Non sei como escribir esta palabra. É a contracción de que+hai. Que hai!
R
Rabecho: Pelo largo que deixan os rapaces de agora por atrás e que sobresae do demáis.
Rachas: Anaco de leña que queda o fender un toro ou torada. Noutros sitios de Galicia son hachas.
Rabizas: Navizas.
Rapás: Rapaz.
Rapazote/a: Neno ou nena duns 14-15 anos.
Regacho: Pequena corrente de auga, xeralmente que cruzaa por unha leira ou braña.Regato.
Revoltosa: Bebida gaseosa que viña nunha botella de cristal.
Rinle: Especie de óso branco que ten a carne e que le pode comer. Por exemplo teña a peituga do polo.
Rixóns: Freba* de porco prensada.
Riu: Corrente de auga. Rio.
Romper a auga: Dise nas casa quedan sen auga(da traída*) porque rompeu unha tuberia no percorrido do pozo a casa.
Roscas: Galletas.
S
Salir dando os nervios: Sair con vida.
Soma: Elevación ou altura dos regos ao plantar as patacas.
Salir dando os nervios: Sair con vida.
Soma: Elevación ou altura dos regos ao plantar as patacas.
T
Tabardillo: Dárlle un tabardillo a alguén. Loquear ou facer algo extrano ou raro nun momento determinado.
Talavisión: Televisión.
Teleclú: Local social. Así chamado en Rus.
Teléfano ou taléfano: Aparello para recibir e facer chamadas. Tamén se lle chama teléfono.
Tíralle do ghas: Custa moito traballo.
Tiraboghas: ou escopeta de bieiteiro. Xoguete tradicional feito con madeira de bieiteiro. Consta de dúas pezas cilíndrica, unha oca, que encaixan entre elas. Serve para tirar as boghas(ver definición) a modo de munición. Usabano os nenos como xoguete, pero a verdade é que se che daba, doía de carallo.
Tomar un vaso: Ir tomar algo, ir beber algo. Tamén ir tomar un piscolapis.
Tornar: Espantar.
Tras u...: detrás do ou detrá de.Ex: Tras u tractor.
Tremar: Aguantar, agarrar. O vaso non se trema de pé/ O....non se aguanta....
Trompo: Xoguete composto dunha peza de madeira arredondeada ou abombada cunha punta de ferro a cal se fai xirar cunha corda. Sin: Peonza.
Trocho: Persoa desagradable e antipática.
Trol: Autobús que fai a ruta Carballo-Coruña, ou aqueles que veñen da Coruña. Chámeselle así por aqueles trolebuses que cubrian dita ruta. Tamén trole.
Tabardillo: Dárlle un tabardillo a alguén. Loquear ou facer algo extrano ou raro nun momento determinado.
Talavisión: Televisión.
Teleclú: Local social. Así chamado en Rus.
Teléfano ou taléfano: Aparello para recibir e facer chamadas. Tamén se lle chama teléfono.
Tíralle do ghas: Custa moito traballo.
Tiraboghas: ou escopeta de bieiteiro. Xoguete tradicional feito con madeira de bieiteiro. Consta de dúas pezas cilíndrica, unha oca, que encaixan entre elas. Serve para tirar as boghas(ver definición) a modo de munición. Usabano os nenos como xoguete, pero a verdade é que se che daba, doía de carallo.
Tomar un vaso: Ir tomar algo, ir beber algo. Tamén ir tomar un piscolapis.
Tornar: Espantar.
Tras u...: detrás do ou detrá de.Ex: Tras u tractor.
Tremar: Aguantar, agarrar. O vaso non se trema de pé/ O....non se aguanta....
Trompo: Xoguete composto dunha peza de madeira arredondeada ou abombada cunha punta de ferro a cal se fai xirar cunha corda. Sin: Peonza.
Trocho: Persoa desagradable e antipática.
Trol: Autobús que fai a ruta Carballo-Coruña, ou aqueles que veñen da Coruña. Chámeselle así por aqueles trolebuses que cubrian dita ruta. Tamén trole.
U
Untamento: Casa consistorial, concello.
Untamento: Casa consistorial, concello.
V
Viciño: Veciño.
Vira-vira: Por exemplo: vir nun vira -vira. Significa vir rápido, volver axiña.
Vitrinario: Veterinario.
Vivir na recta: Vivir a carón desta estrada.
Viciño: Veciño.
Vira-vira: Por exemplo: vir nun vira -vira. Significa vir rápido, volver axiña.
Vitrinario: Veterinario.
Vivir na recta: Vivir a carón desta estrada.
X
Xabucar: Sacudir (líquidos)
Xiada: Xeada.
Xirimolo: Raiz que nace das patacas cando van vellas.
Xurro: Zurro.
Z
Zamarra: Chaqueta de lana moi gorda e abrigada, cuns botón tamén moi grandes.
Zinc: Recipiente deste mesmo material. Usábase, agora case nada, para levar ao rio a roupa e as tripas do porco, na matanza, a lavar.
Xabucar: Sacudir (líquidos)
Xiada: Xeada.
Xirimolo: Raiz que nace das patacas cando van vellas.
Xurro: Zurro.
Z
Zamarra: Chaqueta de lana moi gorda e abrigada, cuns botón tamén moi grandes.
Zinc: Recipiente deste mesmo material. Usábase, agora case nada, para levar ao rio a roupa e as tripas do porco, na matanza, a lavar.
Zoupar: Votar un "foguete".
Frases facidas
1."Eee..de qué manará?" :esto era cando non se lle ve xeito a cousa.
2."Estar con todolos dreitos":estar nun traballo con todas as da lei.
3."Moitas e boas":frase típica de cando se ven de apañar as patacas e nos atopamos cun viciño que quere saber.
4. "Cas quen ves?" : de casa de quen ves?
5."Cagando virutas": Axiña, rápido.
12."Ter unha mona encima": Ter un catarrazo dos bos.
13."Tas e!!": Estás eh!!
14."Ir derrador de San vicente": dar a volta o santo da igrexa de Ardaña rezando para sacar "a sombra", din os mais maiores.
Frases facidas
1."Eee..de qué manará?" :esto era cando non se lle ve xeito a cousa.
2."Estar con todolos dreitos":estar nun traballo con todas as da lei.
3."Moitas e boas":frase típica de cando se ven de apañar as patacas e nos atopamos cun viciño que quere saber.
4. "Cas quen ves?" : de casa de quen ves?
5."Cagando virutas": Axiña, rápido.
12."Ter unha mona encima": Ter un catarrazo dos bos.
13."Tas e!!": Estás eh!!
14."Ir derrador de San vicente": dar a volta o santo da igrexa de Ardaña rezando para sacar "a sombra", din os mais maiores.
